Cuối năm.
Trạch An – Trần Hữu Hội.
Thắm
xuống giọng năn nỉ:
-Thì hôm bữa chị nói
khi nào trả cũng được nên em mới mua, giờ tết nhất chị đòi, lấy đâu em trả, cho
em qua tết, cân mía xong là em trả hết
cho chị.
-Ai đời mua vải may
đồ cho con nhập học hồi tháng tám đền giờ, cuối năm không trả lấy gì mà mua với
bán hả trời !
Anh Lượng bước ra từ
trong căn buồng gỗ, tay cầm nắm tiền bèo nhèo:
-Tất cả là bao nhiêu
chị?
Đôi mắt chị Thuận bán
vải sáng rực:
-Có ba trăm mốt chơ
mấy, xấp quần tây tôi lấy vốn cho đó.
Anh Lượng đếm tiền trước vẻ mặt thất vọng
của chị Thắm, số tiền dư ra được ba chục ngàn.
-Cảm ơn chị nghe, nhà
tôi kẹt quá!
Chị Thuận vừa ra khỏi
ngỏ, Thắm khóc tức tưởi:
-Nhà còn bấy nhiêu,
em tính mua lạng trà, lít rượu trắng, vài lạng mứt tiếp khách, giờ…
Anh Lượng cũng rươm
rướm nước mắt:
-Anh xuống thằng Toàn bán
non cho nó thêm ba sào mỳ, qua tết rồi tính lại.
Anh dắt xe ra ngỏ, chiếc
xe trở chứng, đạp đến hộc hơi mới chịu nổ, tiếng nổ của nó như gầm !
Bao năm nay rồi, cứ đôi
ba năm một lần, gần tết là anh mất ăn mất ngủ vì mấy cái nợ trong năm và sắm
sửa đôi chút trong nhà cho ba ngày tết. Không phải anh không biết lo toan tính
toán, chỉ tại cái cứ tính một đàng, nó lại
ra một nẻo !
Năm ngoái, làm cái hợp
đồng với nhà máy đường của Ấn Độ, thuộc tỉnh ngoài, giá vừa cao lại vừa cân đo
khá chuẩn. Anh sắm sửa cho nhà cửa, con cái tươm tất, không gì cũng có kẹo mứt
cho ba ngày tết, bạn bè còn có lon bia khui xịch xịch, nhà máy chơi đẹp, tặng
cho nông dân cứ năm tấn một thùng bia!
Tưởng năm nay rồi cũng vậy, ai dè.
Vừa vào vụ thu hoạch,
xe chở mía ra, cứ ra gần cuối ranh giới hai tỉnh là Công an Giao thông thổi còi
phạt trọng tải. Phạt nặng đến độ nhà máy không dám vào chở mía trong hợp đồng.
Không chở quá tải thì lỗ chuyến xe, mà chở quá tải chút xíu là phạt, chẳng có
trạm cân, cứ lùm lùm thùng xe chút là
phạt! Nghe đâu nhà máy đường trong này
là của các quan chức cấp Tỉnh hùn hạp nhau, bấy lâu nay độc quyền, nay có tỉnh
ngoài mua, họ không chịu! Có không chẳng biết, chỉ nông dân là thiệt!
Có người thiệt nhưng
còn cách xoay xở, Lượng thì vô phương !
oOo
Lẫn thẫn vẩn vơ thế
nào mà qua nhà thằng Toàn lúc nào chẳng hay, anh quay xe lại trong ngại ngần
nhưng rồi cũng phóng thẳng vào ngỏ. Nhà im ắng, Toàn ló đầu ra, mặt còn hầm
hầm…lỡ rồi, không vô cũng không được,
-Có chuyện gì vậy?
Anh nhìn chậu mai vỡ
làm ba mảnh, cây mai lật ra giữa nhà với
dất đai vung vãi, nghỉ thầm : Không đúng lúc rồi !
-Có gì không anh
Lượng?
-Có chút chuyện, chú
Toàn cho anh mượn ít tiền qua tết tính dược không, anh để thêm cho chú ba sao
mỳ.
Toàn chỉ Nga, vợ của
Toàn, đang ngồi bỏ cả hai chân lên salon, hai tay khoanh gối:
-Anh hỏi nó ấy, làm ăn kiểu gì mà tết tới là
không có tiền. Tính tổng cộng năm vừa rồi bên nội gởi về cả chục ngàn “đô”, không biết
nó bỏ đâu hết mà giờ bảo mua năm thùng “Ken” tiếp khách mà ba ngày nay không
thấy!
Lượng nghèn nghẹn
trong cổ, mà không nghẹn cũng chẵng biết nói gì lúc này! Không uống “ken” nên
anh không biết giá cả thế nào, chỉ biết là đắt lắm, năm thùng thì nhà anh tha
hồ ăn tết!
Nga nãy giờ im lặng,
chừng ức quá lên tiếng:
-Anh cứ hỏi anh
Lượng thì biết, năm nay người ta kẹt chưa chở mía mung gì được, chục mối như
anh Lượng lấy đâu có tiền mà “ken” với kiếc! Anh không thấy mấy hôm nay tôi chạy
quanh, lần nào cũng về không à?
Toàn vung tay trong
không khí, vẻ tức giận không giảm chút nào, như lúc Lượng vào nhà:
-Thì cứ bảo họ nhà
tôi cũng phải ăn tết chứ!
-Anh đi mà nói, họ
không có tiền chứ có phải họ không muốn trả đâu, cứ ru rú ở nhà ăn nhậu, không
thấy xung quanh người ta khóc lên chết
xuống với cái nhà máy đường khốn nạn độc quyền à.
Nhìn gương mặt Toàn,
Lượng đoán, nếu không có mình, chắc cô Nga phải ăn vài cái tát. Nó thuộc loại
vũ phu và gia trưởng nhất trong đám người quen….
Nhắm chừng không thể
vay mượn gì được với cái “ tình hình rất chi là tình hình” này, Lượng đứng dậy
nói:
-Chú Toàn này, cô
Nga chạy quanh đòi nợ không ai có mà trả, cũng như tôi đây đi vay không ai có
mà cho vay! Chú đừng nóng nảy nửa, đang khó cả làng!
Anh cầm khóa xe
đứng lên quay ra cửa, Nga nói vội:
-Anh Lượng, có mấy
lạng mứt gừng, anh cầm về cho các cháu.
Lượng muốn từ chối,
nhưng cô Nga đã lẹt xẹt đôi dép vào phòng mang ra, dúi vào tay anh, nói:
-Anh xuống con Sáng hỏi coi nó có mua
không, nó có máy cắt mỳ tại rẫy nên nó mua nhiều để dành qua tết cắt bán cho
lái Sài Gòn.
Lượng cảm động, cổ
anh lại nghèn nghẹn. Anh cầm gói mứt, nhưng chuyện xuống hỏi bán cho Sáng thì
anh không tính xuống, cô này lần nào mua xong, thỏa thuận giá cả rồi, cứ sau
khi cắt bán cho lái xong là la lỗ, ỉ ôi
bớt tiền. Con buôn thì nhiều, nhưng người tử tế thì ít, Cô Nga được cái hay
thương người, ác cái “thương người” nên
hay thiệt!
oOo
Loanh quanh thêm ba
mối, chẵng ai mua, Lượng chán nản. Xe hết xăng, may mà còn ba chục ngàn trong túi! Đổ xăng xong anh về
tới nhà chưa biết tính toán ra sao với cái tết gần kế. Hôm nay hăm chín rồi!
Vào nhà, không thấy
Thắm dâu, thằng con trai học lớp chín đang ngồi chuyện trò tay đôi với Kháng,
bạn thân của anh bao năm nay. Bác nói gì với cháu mà thằng nhóc cười vui như
xem hài!
-Ủa, Tết nhất tới
nơi sắm sửa thế nào rồi mà giờ còn ngồi tán dốc với con nít?
Kháng cười ha hả:
-Có mầy là dại lại
hay lo, sắm sửa chi cho sớm, chiều mai, nói con Thắm qua bên nhà đi sắm đồ tết
với vợ tao.
Lượng ngại ngần, lầm
bầm:
-Mày giúp nhiều rồi, tết
nhất tao không dám phiền thêm, mà mày cũng có dư dật gì!
-Giúp cái con khỉ,
tiền quái đâu mà giúp. Năm nào tao chẵng thế, cứ chiều hăm chín ba mươi, mày
xách giỏ ra chợ là chúng mời như mời tỷ phú, nợ bao nhiêu cũng được.
-Là sao?
-Thì hàng tết không
lo bán nợ, qua tết cọp nó mua à. Ra tết năm rộng tháng dài, từ từ trả!
Lượng như vừa uống ly
nước mát, thở phào dựa ngửa người ra thành ghế:
-Năm nào mày cũng vậy
à? Đỡ lo quá nhỉ!
-“Kỷ năng sống”của
thằng nghèo mà.
Kháng tính tình dễ
dải, là bạn thân bao năm nay, từ cái ngày đi nghĩa vụ thủy lợi, khai hoang, hồi
năm 76, 77… Kháng luôn cười, cái cười của kẻ lạc quan, dù trong những hoàn cảnh
“cười ra nước mắt!”. Kháng lập gia đình cũng khá muộn, năm 32 tuổi. Ngày cưới, hắn chẳng có đồng nào, cô
vợ là giáo viên, ứng ở trường được mấy chục đồng, mua hai con dê trên huyện miền
núi, của người dân tộc Thượng, có anh bạn là tay sành chế biến đồ nhâu, làm dê
bảy món cho hai mâm người lớn ngồi trong nhà, còn bạn bè thì ngồi ngoài vườn nhậu “bì dê” với rượu trắng.
Chuyện dọn người lớn
và bạn bè thế cũng ổn. Nhớ hôm lên bàn
thờ làm phép theo nghi thức Thiên Chúa Giáo, không có hai cái nhẫn cưới, lúc
cha xứ chuẩn bị làm nghi thức đôi hôn phối đeo nhẫn cho nhau, hắn ngoắc tay nói
nhỏ với thằng bạn chụp hình:
-Mày qua bên ca
đoàn, mượn tụi nó cho tao hai cái nhẫn, nhanh lên !
Thằng bạn chụp hình
hối hả, cha xứ phải chờ chứ biết làm sao! Hai cái nhẫn cái to cái nhỏ, cùng tay
đàn ông nên rộng, tội vợ hắn, cả buổi lễ cứ sợ rơi mất không có mà đền! Xong lễ
hắn trả nhẫn cười ha hả với bạn bè:
-Còn khá hơn đám cưới anh chàng chiến
binh trong “Màu tím hoa sim” của Hữu Loan nhiều phải không chúng mày?!
Có mấy bạn bỉu môi:
-Rởm, lãng mạn quá
ha !
-Mình muốn lãng
mạn thì nó lãng mạn, muốn bi đát trần trụi thí nó bi đát trụi trần! Không thấy
“nàng” của tôi “cười xinh xinh” hoài “bên anh chổng độc đáo” đó à.
Linh, vợ của Kháng
vỗ vào lưng hắn:
-Xí, sợ muốn
chết, giờ còn run nè !
-Sợ gì? Em yên
tâm, anh sẻ sống bên em đến đầu bạc răng long, không như anh chàng chiến binh
dại dột kia “cưới nhau xong là đi” đâu. Mất vợ!
Thằng bạn chụp ảnh
thúc nó một cùi chỏ:
-Cái mặt mẹt mày,
cứ nước đến chân mới nhảy, nói trước tao mượn cho hai cái đèm đẹp, vừa tay vừa
chân!
Hôm ấy, cái bụng vợ
nó đã lùm lùm, cha xứ không chịu làm nghi thức, nó dẻo miệng thế nào mà cha xứ
cho qua. Chính cái bụng lùm lùm ấy, sáu
tháng sau ngày cưới, vợ nó sinh một bé gái, khá xinh xẻo. Năm kia, nó được hai
sáu tuổi, có chàng Việt kiều gần nhà về thăm quê, mê tít, Đám cưới xong, bảo
lãnh con bé qua Canada
Tiếng Kháng kéo
Lượng về thực tại:
-Mày có trảy lá
cho cây mai không? Bên tao hai chậu búp nhiều quá chừng, đúng giao thừa là nở
chắc.
-Trảy với triếc,
có nhớ gì tới nó đâu!
Kháng đứng dậy, xô
vào vai Lượng:
-Mày làm như tết
không tiền là chết tới nơi.
Lượng cười xô lại
Kháng, Kháng dang ra khoảng trống trong
nhà, đi một đường quyền tùy hứng, không thuộc môn phái võ thuật nào, vừa nói
vừa xàng chân hoa tay:
-Hạ cái xác mày
thì tao hạ cái một, nhưng hạ cái bi quan và sĩ diện hảo trong đầu mày thì tao
thua, đồ gàn!
oOo
Kháng về, Lượng
nhớ lại cây mai chưa trảy lá, lẻ ra phải trảy trước hai mươi ngày, giờ thì muôn
quá rồi. Anh nâng mấy cành xem búp, cái đã nở hoa, cái còn nhỏ…Thằng con trai
đến bên anh:
-Ba, bác Kháng cho, bảo chia cho ba
đứa.
Thằng bé
vừa nói vừa xòe ra trước mắt Lượng hai
tờ giấy bạc một trăm xanh lè:
-Sao con lấy của
bác? Mẹ đâu rồi?
-Bác đưa cho mẹ
một triệu, nói còn nợ ai thì đi trả. Mẹ đi trả cho mấy nhà quanh xóm rồi.
Lượng nhớ tới
cái miệng cười rộng hoác của Kháng, anh lẫm bẫm:
-Mẹ, cái thằng!
Anh rươm rướm nước mắt rồi khóc thật
sự, khóc hừ hừ.
Sài gòn, 12 tháng 01 năm 2014.
Trạch An – Trần Hữu Hội
--------------------------
