Lận đận !
Trạch
An - Trần Hữu Hội
Toán vừa bước vào nhà Vọng , vừa móc túi lôi ra
mấy tờ vé số, ném mạnh xuống bàn:
- Chán thiệt, Chúa lúc nào cũng nặng tai mà nhẹ tay !
- Sao, chuyện gì mà lại có Chúa ở đây ?
- Thì còn ai ngoài “Ngài” nửa ! Con nó đi thực tập, gọi về xin tiền, gom
cả nhà được trăm mốt, chừa năm chục mua bún mai vợ bán vài tô kiếm tiền qua
ngày, còn lại tớ mua sáu tấm vé. Hai vợ chồng cầu nguyện suốt đêm, chiều lại dò,
nó trúng giải tám, không được một phần
ba số tiền con nó cần ! Mình có ham gì nhiều, thêm cho mình một hai số, thừa
thừa ra chút, đưa mẹ nó đi cắt cái trĩ, càng ngày càng lòi ra, thấy nó nhăn nhó
mà xót ruột ! Cái bao tử mình nó cũng hành, đau mình ráng chịu được, nó có ung thì cũng kệ
mẹ nó, nhưng thấy vợ con vậy thương không chịu được ! Không lẽ còn hai mẫu đất
mà bán luôn thì lấy gì ăn!
- Từ tốn, ngồi xuống đi, giải tám còn hơn không có giải nào à?
- Thì biết là vậy nhưng mà mình hy vọng mãi, cầu xin mãi, bao năm
nay rồi ! Với lại nếu không trúng thì
chấp nhận, xem như “ Ngài” chưa nghe, còn hy vọng, đằng này chứng tỏ có nghe,
nhưng nghe nhỏ, giờ thì vô phương !
Vọng phì cười:
- Nó xin bao nhiêu ?
- Triệu rưởi, tiền xe và ăn ở một tháng !
Vốn thân tình, là bạn từ thời học trung học đệ nhất cấp, rồi về sống
cùng trong một địa phương. Qua cái thời kỳ độc thân sau 75, Toán lại muộn màng
chuyện vợ con, gần bốn mươi tuổi mới lấy vợ. Hoàn cảnh Toán thật bi đát, dù làm
thì cật lực không ai bằng, người càng ngày càng gầy ra, xui xẻo cái số mệnh! Người
ta trúng mía cả thì hắn mất mùa riêng , lúc được mùa chung thì giá tụt xuống
dưới đáy, lỗ công chặt ! Bét gì hai ba mùa người ta cũng trúng được một mùa, mà
trúng được là thanh toán ngân hàng, nần nợ, còn xây được cái nhà ! Có người chỉ
năm sào thôi, mà cũng ấm cũng êm, ung dung, cứ “sáng ngậm đắng chiều nuốt cay”
(Sáng cà phê chiều uống rượu ). Ai như hắn ! Từ năm mẫu đất, bán hết ba mẫu trả
nợ, rồi chia ra làm một mẫu mì một mẫu
mía, gọi là “mất cái này được cái kia”, cũng trật lất. Nợ ngân hàng cứ chồng
lên, mà con thì đứa đầu đang học Cao Đẳng, giờ mới đi thực tập, còn ba đứa ,
đang nằm trong các lớp phổ thông !
-Thôi thì xem như có tiền cho con đi thực tập rồi. Tao bù, cho mày mượn một
triệu nữa là được chứ gì?
- Mẹ kiếp, lại bám thằng “cà rem !”.
Hắn vừa thờ dài vừa buông người xuống ghế, một tay ấn ấn cái bao tử, có lẻ đang đau, một tay che mũi. Một chiếc xe chở mía chạy ngang
qua nhà Vọng, con đường nhựa đang đi được, có dự án cày để làm lại, thế rồi dở dang ba năm nay, bụi mù trời!
oOo
Toán gọi Vọng là thằng “cà rem” vì Vọng cũng tã tơi, nghèo, lại bị đột
quy liệt mất một tay ! May mắn là trời cho vợ con sớm hơn chút, cũng bốn đứa
con nhưng lớn cả rồi, giờ thì con đã đi làm, tháng năm vất vả rồi cũng qua,
không còn lo lắng, có thiếu thốn chút ít thì mấy đứa con bù đắp, dù không dư
nhưng cũng ít thiếu . Những lúc kẹt tiền công cán, phân tro, hắn lại tới Vọng,
khi có khi không, nhưng được cái là sẵn lòng. Có lần Vọng sửa lại cái nhà, chẩn bị khởi công thì hắn kẹt tiền thuê
xe cày đất trồng mía:
-Bao nhiêu mầy?
-Bảy triệu !
-Chắc chịu quá !
Nói thế nhưng trong lòng không yên, Vọng lại hỏi:
-Bao lâu mày có , hai tháng kịp không?
-Nếu không kịp cho mày thì tao bán lúa non !
Biết tính hắn, Tự trọng và Tự ái thì hắn nhất ! Tiền công thợ thường thì
xong nhà mới cần,Vọng đưa cho hắn bảy triệu. Đến ngày xong nhà, thấy hắn chạy
bán lúa non, giá rẻ quá sức tưởng tượng, Vọng nóng mặt không cho bán, tự tay cầm
sổ đỏ lên ngân hàng, vay bù vào chờ đến lúc gặt ! Lúa thì tàm tạm, còn hy vọng
vào mía.
Được mùa cho cam, mía vụ này cũng
chẳng ra gì!
oOo
Toán cầm một triệu đi về, còn đổi mấy tấm vé, gởi cho kịp con đi thực
tập. Vọng ngồi ngẫm nghĩ vẩn vơ đời của hắn mà chạnh lòng. Nói rằng khổ lắm,
khổ đến cùng tận thì chưa đến nỗi, nhưng cứ lận đận cơm áo gạo tiền thì hắn là
kẻ điển hình nhất trong đám bạn bè cùng
lứa của Vọng.
Ngày hắn ở Quy Nhơn ra học ở Quảng Trị. Nổi nhất lớp vì nhìn qua là biết
con nhà giàu. Từ ăn mặc đến cách tiêu tiền, tuy mới học lớp bảy nhưng hắn chững
chạc hơn Vọng và bạn cùng lớp, mặt mày lại dễ coi… Cũng từ cái chổ ấy mà hắn bị
dập một trận tơi bời trong nhà chơi của trường. Vọng đứng ra can ngăn dù khá
muộn, mặt hắn đã bê bết máu! Từ đó thân nhau.
Năm 72 loạn lạc, hắn được vào học trường tư thục Việt Anh Đà Lạt. Trong
khi đó, Vọng chuyển hết trại tạm cư này đến trại tạm cư khác, trường này chuyển
qua trường khác, tỉnh này chuyển qua tỉnh khác! Những năm gần đây, tuổi xế
chiều, cái phong trào họp lớp, họp trường rộ lên…Vọng, nếu đi cho đủ đầy thì
cũng chục lớp, chục trường , dù chỉ bảy
năm học trung học !
Dạo thi tú tài II, năm đó thi Trắc Nghiệm, máy IBM chấm thế nào lọt hết
vài ngàn bài thi. Bạn bè học trường tạm cư, có thầy kiêm tới ba môn, học bạ
phải thuê Giáo sư các trường công lập ký thay cho hợp lệ, vậy mà cũng có tên,
còn hắn thì không ! Ức quá, hắn cạo trọc đầu, học miệt mài thi lại kỳ hai. Vọng quá ngạc nhiên
là vì biết hắn học không thua ai, dân ban B có hạng.
Ngày gần thi lại, có kết quả bổ sung, trường gởi danh sách về tận nhà, tên
hắn nằm hạng “Bình” ! sau “Tối ưu” và “Ưu” ! Điểm Toán – Lý - Hóa cao chót vót
!
Mơ ước từ lâu được vào trường Võ Bị Dalat, hình ảnh hào hùng và huyền sử
“Rút gươm tuyên thệ trên đỉnh Lang Biam”, mộng “Tang bồng hồ thỉ”, quyến rũ hắn
từ những ngày theo học tại đây. Không ghi danh hay thi vào trưòng đại học nào,
hắn thi vào Trường Võ Bị. Điểm thì cao nhưng người hắn thì thấp, cởi giày đứng
lên đo, hắn thiếu tới ba phân ! Nhiều người cho biết trước nhưng hắn không tin
!
Hắn bị bạn bè cười, tặng cho cái tên là “Người hùng thước mốt” (1m10!) !
Nói cho luôn vần thế, chứ hắn cũng tới một thước năm bảy ( 1m57)
Với cái chiều cao ấy, Trường Sĩ Quan Cảnh Sát Quốc Gia cũng chê, chỉ có
trường Bộ Binh Thủ Đức chờ đón hắn vào !
Nhưng chưa kịp mãn khóa, tháng 4/1975 ập đến, hắn đi cải tạo chung với
Sĩ Quan, hai năm!
oOo
Thà là dốt nát không biết tính toán làm ăn và lười nhác chi cho cam.
Đằng này, hắn kế hoạch lắm, siêng năng ít ai bằng, có lần ghé thăm cái rẫy của
hắn, Vọng phục cái cần cù, rẫy sạch và ngăn nắp như nhà mới xây ! Người xưa
nói: Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống…Hắn đủ cả bốn yếu tố này nhưng vẫn
trật !
Không rầu sao được, có lần mía lên cao đẹp ơi là đẹp…Mùa này mà thu
hoạch thì chắc chắn ngon lành. Tội nghiệp vợ và mấy đứa con hắn, gì chứ cái TiVi
“ nội địa” lem nhem hình ảnh, lúc có hình lúc không, lần này phải thay. Làm lại
cái nhà trên chứ từ ngày ông nội mất, xập xệ đến không muốn bạn bè ghé thăm, bộ
ghế bàn cũ rích từ thời não thời nao, vẹc- ny tróc hết, người ta thì Salon nệm
láng tưng, ngồi êm ái…Còn nữa, chiếc xe
Trung Quốc cũ mèm hư lên hư xuống, hết “đề” được, sáng ra đi rẫy, đạp
xặc xừ, ống “bô” bễ, nổ bôm bốp như súng máy ! Thay tuốt, hắn cũng nghỉ vậy.
Đám mía bắt đầu khô lá, ngày chặt cũng gần kề…Chạy vạy đăng ký nhà máy
đường lên lịch cho xe chở…Nhà máy thì còn đỡ tốn đỡ hao, cái anh tài xế và đám
bốc vác mới hao nặng . Ăn sáng, ăn lỡ, ăn trưa , ăn chiều...bữa nào bét cũng
vài trăm ! Thuê công chặt cũng khó khăn vì tới mùa thu hoạch, vậy mà có người
hứa chặt cho, đâu vào đó rồi, còn vài hôm nửa thì chặt. Ác tăng cái thằng mất
dạy nào vứt cái tàn thuốc ngay bờ ranh, hay cái gì đó không biết, cũng không
loại trừ cái chuyện buồn tay thì đốt chơi! Cháy sạch sành sanh, hai đám, có ông
Phú bên cạnh cũng vạ lây. Mà cũng chưa biết ai lây ai, đám nào cháy trước đám
nào cháy sau. Khi cả hai chạy trối chết trong đêm, vấp té lên té xuống, vào tới
nơi thì chỉ đứng nhìn mà khóc chớ làm gì được, gió thổi lửa lên cao ngút trời !
Vợ và mấy đứa con khóc to nhất ! Tiền công chặt cao hơn vì chặt mía cháy rất
cực.
Tại nhà máy, nhân viên nhà máy lấy mẫu vô phòng "thí nghiệm"đo
độ đường , “phù phép” thế nào mà chữ đường giảm hơn một nửa, năn nỉ lấy lại mẫu
khác, rút ba cây khác, gặp ngay cái nhìn lạnh tanh, lỗ te tua !
Thì làm lại và hy vọng mùa tới. Hắn lại cật lực, nhưng rồi chị vợ bấy
lâu gánh bún loay xoay cũng có đồng ra đồng vào, thế mà khi người ta tráng "bê tông" con
đường chạy dọc thôn, đường sạch đẹp thì hàng quán lại mọc lên, nông dân lâu nay
quen ngồi chồm hổm bên cái gánh, nay cũng ưng kéo cái ghế, ngồi lau đũa lau
bát, tán dốc dăm câu cùng ai đó, ăn tô bún, rồi đi ra miệng ngậm cái tăm, ta
đây đi ăn sáng về , ăn quán hẳn hoi !
Hắn cũng muốn xây cái quán, nhưng xập xệ thì không ai vào, mà làm kha
khá, trông được một chút là phải nói tới chục triệu trở lên, tiền đâu mà xây,
vậy là cứ cái gánh ! Gần năm nay, hậu môn lại ra máu, ngồi chồm hổm cũng đau,
mà ngồi ghế cũng đau, vợ hắn xanh xao hẳn !
Rồi hắn cũng xanh xao. Hàm răng chục năm nay sâu ăn hư mấy cái răng cấm,
nhổ thì qua trạm xá nhổ miễn phí, mấy lần nhổ, hết mấy cái răng quan trọng, gọi
là mất sức nhai ! Thôi thì trệu trạo nuốt đại cũng xong, nhưng mà không xong,
dạo này cái bao tử nó nhoi nhói rồi đau thiệt tình, có khi đau quá hắn muốn
văng tục !
Không biết đến khi nào cái lận đận mới qua. Ngay trong đám bạn cùng lứa,
có người trúng số đặc biệt tới hai lần, một lần mấy tấm ! Còn hắn, vụng đường
tu chăng ?!
oOo
Lâu nay, khi cái tuổi ngũ thập qua vài năm, Vọng hay ngẫm nghĩ vẩn vơ về
cái may cái rủi, cái số cái phần, nghĩ hoài mà chẳng "Tri" được cái
"Thiên mệnh" !
Cứ xét như giữa hai người, Vọng và Toán thôi, tuổi thì cùng một tuổi Ất Mùi
như nhau. "Cung, Mạng" thế nào mà hai đứa lại có cuộc đời khác nhau ?! Vọng thì làm không bằng một nửa
hắn, vậy mà không đến phải khốn khó như bạn.
Hồi đi học, cũng có học được cái môn "Triết". Đọc được dăm
đều về môn này, Đông có Tây có. Khi thì
thấy ông này đúng, đến xem ông kia thì thấy cũng gần đúng...
Vọng mỉm cười, cười câu "Ngũ
Thập tri Thiên Mệnh" !
Rồi hoang mang với câu
"Thiên cơ bất khả lậu"!
Lẩn quẩn hoài, Vọng buông một câu:
-Ối dào, chả biết đâu mà lần !!!
Ninh Thuận . 02 tháng 8 năm 2013
