Thứ Tư, 26 tháng 12, 2012

Một thoáng mênh mang với Hoàng Cầm qua bài thơ "Lá diêu bông"










Một thoáng mênh mang với Hoàng Cầm qua bài thơ “Lá diêu bông”
                                           ·    Trạch an- Trần hữu Hội
        “Em ơi buồn mà chi
         Anh đưa em về bên kia sông Đuống
        Ngày xưa…..cát trắng phẳng lì
        Sông Đuống trôi đi một dòng lấp lánh
        Nằm nghiêng nghiêng bên kháng chiến trường kỳ…..”
     Đó là những vần thơ tiêu biểu của điệu thơ dịu dàng, buồn bã, da diết… của Hoàng Cầm đã một thời vang vọng.
     Nhiều  năm sau “ Bên kia sông Đuống”, những ai có niềm giao cảm đặc biệt với tâm hồn đa cảm, chân tình và dân dã ấy lại một lần nữa rung động, lại mênh mang buồn với bài thơ “Lá Diêu bông”.
      Đẹp làm sao, lãng mạn làm sao, ngây thơ làm sao, chung thủy làm sao tâm hồn của một thiếu niên, trong một buổi chiều tà, giữa mênh mông đồng ruộng, sau vụ gặt, đã khắc ghi vào lòng một câu nói, một lời hứa hẹn vu vơ của một cô gái đang tuổi xuân thì, để nhiều tháng năm ôm ấp, mãi mê đi tìm một chiếc lá vô hình….hầu thỏa mộng yêu đương.
         “Váy đình bảng buông chùng cữu võng

           Đồng chiều cuống rạ   
           Chị thẩn thơ đi tìm
           Chị bảo: đứa nào tìm được lá Diêu bông
          Từ nay ta gọi là chồng.
           Hai ngày, em tìm thấy lá
           Chị chau mày: đâu phải lá Diêu bông
            Mùa đông sau em tìm thấy lá
            Chị lắc đầu,  trông nắng vãn bên sông
            Ngày cưới chị em tìm thấy lá
            Chị cười, xe chỉ ấn trôn kim
            Chị ba con em tìm thấy lá
            Xòe tay phủ mặt chị không nhìn
            Từ thuở ấy em cầm chiếc lá
            Đi đầu non cuối bể
            Gió vi vu gọi: “Diêu bông hỡi, ơi diêu bông?”
          Đột ngột làm sao, vô lý làm sao-Tình yêu- nó làm cho Xuân  Diệu phải thốt lên :
“….Có nghĩa gi đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhẹ nhẹ gió hiu hiu…..”
      Cùng với hoàng hôn, cùng với gió chiều, lời hứa hẹn vu vơ ấy đã bay đi, có ai dại khờ cả tin hơn một tâm hồn đang yêu, chú bé đang yêu ấy đã hăm hở đi tìm để chỉ hai ngày đã tìm được lá, nhưng rồi :
      “ Chị chau mày đâu phải lá diêu bông”
      Không bối rối, tình cảm thơ ngây đã chấp cánh cho ước vọng bay cao, mùa Đông sau đã tìm được lá, nhưng- lại một buổi chiều, chị- cô gái xuân thì ấy đang bâng khuâng về một bóng hình khác, có lẽ đâu đó rất gần nhưng cũng có thể vời vợi xa xăm, nên:
      “ Chị lắc đầu trông nắng vãn bên sông”.
      Niềm yêu không nói nên lời, chàng thiếu niên mê say ấy lại lặng lẽ ra đi, lại lang thang trong niềm mơ mộng phiêu lãng, quay về đúng vào ngày cưới chị.
      Giờ đây, người thiếu nữ đã thỏa niềm khao khát mộng mơ tình yêu mà chị ngóng đợi bao năm của tuổi xuân đã đến, chị sang sông với niềm vui ngập tràn, nên trông thấy lá:
     “ Chị cười, xe chỉ ấn trôn kim”
      Không nao núng, không mất đi niềm háo hức ban đầu- chàng thiếu niên, với thời gian chắc cũng đã trở thành một chàng trai- phong kín hồn mình với một hoài bảo khôn nguôi, ra đi để lại quay về khi chị đã ba con. Có ai biết tháng năm đã để lại những gì trong tâm tưởng chị, trên nét thanh xuân của chị, chỉ biết:
    “ Xòe tay phủ mặt chị không nhìn”
      Và từ đây, chàng trai ra đi đầu non cuối bể, bước chân của chàng sải dài theo năm tháng chiến chinh- khi bạt ngàn trăng gió chiến khu, khi hắt hiu chiều buồn bên sông vắng, cũng lắm khi “đồng chiều cuống rạ”, tà huy xế bóng….đã lắm khi nhớ đến mối tình ngây thơ, đến hình bóng người thiếu nữ xa xăm….tiếng gió vi vu như gợi nhắc thì thầm:
     “…Diêu bông hỡi,ơi diêu bông!”
        Quê hương chinh chiến đã cho chúng ta những nhà thơ tiêu biểu với một thời kì huy hoàng của thi ca, những vần thơ tuyệt vời từng làm hành trang cho cả một thế hệ….chúng ta từng buồn với:
     “….Đôi mắt người Sơn Tây
     U uẩn chiều luân lạc
      Buồn viễn xứ khôn khuây…”  của Quang Dũng.
      Chúng ta từng hồi hộp lo âu với Yên Thao:
      “….Này anh đồng đội, này bạn pháo binh
      Đã đến giờ chưa nhỉ
     Mà ta nghe trại giặc vỡ tan tành
     Anh rót cho khéo nhé
    Kẻo rót nhằm nhà tôi
    Nhà tôi ở cuối xóm Đoài
    Có giàn hoa lý, có người tôi thương!”.
     Chúng ta từng quay quắt tiếc đau bên “ Những đồi hoa sim” tím ngắt, xót xa vì định mệnh oái ăm đã:
     “… Không chết người trai khói lửa
       Mà chết người em gái hậu phương
       ……
       Chiều rừng mưa nơi chiến trường Đông – Bắc
       Ba người anh được tin em gái mất
       Trước tin em lấy chồng
       ……
       Nắng sớm thu về gờn gợn nước sông
       Đứa em nhỏ lớn lên ngỡ ngàng trông ảnh chị…..” của Hữu Loan.
       Và cả Hoàng Cầm với lời thơ giản dị, dân dã nhưng da diết chân thành:
      “ Em ơi buồn làm chi
       Anh đưa em về bên kia sông Đuống
      Ngày xưa….cát trắng phẳng lì…..”
     Những vần thơ như sải cánh chơi vơi, đưa ta đến niềm giao cảm với ruộng đồng quê hương, đến suối sông của đất mẹ….Chính đó là những tố chất làm nên điệu buồn đặc trưng của thơ Hoàng Cầm, và cũng chính nó, đã cho chúng ta những giây phút mênh mang buồn thương, những xúc động dạt dào với thơ ông-
    Tất cả đó là những cảm nhận riêng tư của mình, xin trình bày một cách chân thành cùng với lòng cảm phục, gởi đến các bạn hôm nay để cùng nhớ đến Hoàng Cầm, người đã từng tâm sự: “ Suốt đời lấy thơ làm cứu cánh, làm mục đích và làm lẽ sống”.
   Đêm   Nguyên Tiêu Thân hữu.
  Trường PTTH.NGUYỄN DU
09-01 Nhâm ngọ 19-02-2002


9 nhận xét:

  1. Anh tìm được lá diêu bông sao em nở vội lấy chồng !...

    Anh ơi! Gần đến tết rồi .HN sang chúc anh vui trong dịp tết dương lịch .

    Trả lờiXóa
  2. Ừ ,khi nào cũng lở làng HN nhỉ !!!!
    Nhớ quê lắm chưa??? Yên bình nhge HN.

    Trả lờiXóa
  3. Anh có từng đi tìm lá diêu bông???

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Không cụ thể là môt loại lá nào, chỉ lang thang năm tháng đi tìm một lời hẹn !!!!

      Xóa
  4. Ngày mai là sang năm mới rồi anh ạ .
    HN kính chúc gia đình an khang thịnh vượng _Vạn sự như ý .

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cảm ơn HN, những ngày tết càng gần thì HN cành nhớ quê phải không ?!
      Anh chúc HN một năm DL ấm áp và yên bình nhé.

      Xóa
  5. Mung anh Trach Hoi don ve can nha moi...nam moi binh an va hanh phuc anh nhe..

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Làm sao anh có thể kết bạn với TT ? Hay chỉ cền một người là đủ ??

      Xóa
  6. Chào và Cảm ơn Tuyết Trang. Chúc TT năm mới ấm áp và hạnh phúc nhé. Mong được thăm nhau luôn.

    Trả lờiXóa